ඇස්. ගොඩගේ විසින් ප්‍රකාශිත දිවංගත, විශ්‍රාමලත් විදුහල්පති, ඩී. වී. සමරකෝන් මහතා විසින් සම්පාදිත 'සසර ගමන හා නිවන' ඇසුරින් සකස් කෙරෙන ලිපි මාලාවකි.

Saturday, May 5, 2018

4. කුසල් අකුසල් නිසා පහළවන ප්‍රතිසන්ධි විඤ්ඤාණය - ‘සංඛාර පච්චයා විඤ්ඤාණං’


රණාසන්නයේ දී පුද්ගලයෙකුට ඊළඟ භවය ලබා දීමට, ඔහු විසින් එම භවයේ දී හෝ ඉන් පෙර භවයක දී කරන ලද කුසල් හෝ අකුසල්වලින් බලවත්ම කර්මය, කම්ම නියාමය හා චිත්ත නියාමය අනුව  හේතු වේ. චුති චිත්තය නම් වූ එම භවයේ පහලවන අවසන් සිත, ප්‍රාණය නිරුද්ධ වීමත් සමග ජීවත් වීමේ ආශාව විසින් මෙහෙයවනු ලදුව, ඉදිරියට යමින් එම චුති චිත්තයට අනුරූපව විපාක වශයෙන් ඊළඟ ජාතියෙහි පළමු විඤ්ඤාණය පහල කරයි. ඉපදීම යනු එයයි.

භව දෙකක් සන්ධි කරන හෙයින් අභිනව භවයේ පළමු විඤ්ඤාණය ප්‍රතිසන්ධි (පටිසන්ධි) විඤ්ඤාණය ලෙස හැඳින් වේ.

කෙබඳු හදිසි මරණයක දී වුව ද, සිත යට සැඟ වී ඇති පෙර කර්මය අතුරින් බලවත්ම කර්මය මතු වී ඒ අනුව ක්ෂණිකව පහලවන චුති චිත්තය, කර්මය, කර්ම නිමිත්ත, ගති නිමිත්ත යන තුනෙන් එක් අරමුණක් ඔස්සේ ඉදිරියට විකාශය වෙයි. එය කිසිවෙකුට සිය උත්සාහයෙන් වෙනස්කරගත හැකි ධර්මතාවයක් ද නොවේ. බුදු දහමේ සංඛාර පච්චයා විඤ්ඤාණං යනුවෙන් විස්තර වන්නේ එයයි.

ආර්ය සත්‍ය දේශනාව අනුව දුක හෙවත් පඤ්චස්කන්ධය පහල වීමට හේතුව තෘෂ්ණාවය. ඉහත විස්තර කළ පරිදි ප්‍රතිසන්ධි විඤ්ඤාණය පහල වීමට හේතු වන්නේ කුසල් හා අකුසල් ය.

No comments:

Post a Comment